“Queer” và “Questioning”: những nhãn dán LGBT mới?

Thời gian đọc: 10 phút

Nếu đang ôm trong lòng câu hỏi “Queer/Questioning là gì?”, chắc chắn bạn đã ít nhất một lần tìm hiểu, thậm chí là hoang mang về tính dục của mình. Những cảm xúc dễ khiến chúng ta lo lắng, buồn bã hay thậm chí là bức bối với chính mình. Nếu bạn thấy mình thật sự có những tâm trạng trên, thì đây chính là bài viết cho bạn đấy! Nếu bạn đang trên chặng đường khám phá chính mình mà vẫn chưa thể tìm ra lối thoát cho những bối rối về bản dạng giới và xu hướng tính dục, thì hãy cùng Vietnam Youth Alliance tìm hiểu và “gỡ rối” ngay nhé!

“Queer” và “Questioning” là gì?

“Queer”

“Queer” là thuật ngữ miêu tả một cá nhân/tập thể nào đó điển hình bởi sự đa dạng tính dục. Từ này được dùng chủ yếu bởi giới trẻ. Trước đây, từ này thường mang ý nghĩa tiêu cực, lăng mạ. Tuy nhiên, hiện nay, cộng đồng LGBT đã “cải tạo” (reclaim) lại từ này để sử dụng nhằm thách thức sự kỳ thị. Queer có thể được hiểu theo nghĩa “toàn bộ mọi cá nhân trong cộng đồng LGBT”. Thế nhưng, từ “queer” vẫn không được đón nhận hoàn toàn trong cộng đồng LGBT. Một phần nguyên nhân là vì những ý nghĩa tiêu cực và hàm ý miệt thị khi xưa.

Do sự đa dạng về nghĩa của nó, chúng ta không nên dùng từ “queer” một cách bừa bãi. Tốt nhất là chỉ nên dùng từ này để chỉ bản thân hoặc cho ai đó tự dãn nhãn mình là queer. Ví dụ: “Em họ của mình nói rằng em ấy là genderqueer (đa dạng giới)” hoặc “Mình là queer”.

“Questioning”

“Questioning” được dùng để chỉ những người đang trong giai đoạn tìm hiểu, khám phá về tính dục của bản thân. Họ có thể cảm thấy không chắc chắn về xu hướng tính dục hay bản dạng giới của chính mình. Không phải bất kỳ ai cũng thoải mái với một loại nhãn dán ngay từ đầu. Quá trình tìm hiểu về tính dục bản thân không bao giờ kết thúc cả. Càng biết thêm về các nhãn dán khác nhau, chúng ta lại càng có thêm cơ hội để hiểu và chấp nhận tính dục của bản thân mình.

Một thuật ngữ khác: “Curious”

Tương tự như “questioning”, “curious” cũng được dùng để chỉ những người chưa chắc chắn về tính dục của bản thân. Tuy nhiên, họ thường có xu hướng thích việc trải nghiệm, khám phá để tìm ra nhãn dán miêu tả đúng con người mình nhất.

“Gay-curious” là thuật ngữ chỉ người không dùng nhãn đồng tính nhưng vẫn tò mò về tình dục/tình cảm với người cùng giới. Tương tự, “bi-curious” chỉ những người không dùng nhãn song tính nhưng vẫn thể hiện sự tò mò về hoạt động tình dục với hai giới nhất định.

Nhấn vào đây để tìm hiểu thêm về những thuật ngữ trong cộng đồng LGBT.

Vì sao “queer” và “questioning” lại quan trọng?

“Queer” và “questioning” quan trọng bởi vì đây là các thuật ngữ bao hàm được số lượng lớn các cá nhân xác định rằng mình trải nghiệm sự thu hút đối với người đồng giới và có các hành động của người đồng giới cũng như cả các cá nhân nhìn nhận rằng mình là người đồng tính/song tính. Định nghĩa này cũng nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá những điều cụ thể (chính là cảm giác và biểu hiện của tất cả các cá nhân khi bị thu hút bởi ai) thay vì dựa vào các nhãn đã có để nói lên tất cả. 

“Queer” và “questioning” quan trọng bởi vì tính bao hàm số lượng lớn những người đa dạng về tính dục. Đồng thời, những thuật ngữ này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xóa bỏ định kiến liên quan đến nhãn dán. Nhãn dán chỉ là cách chúng ta xác định bản thân mình. Chúng không phải là những luật lệ mà chúng ta bắt buộc phải tuân theo.

Nếu ai đó sử dụng “queer” hay “questioning” để mô tả bản thân mình, hãy hỏi rằng nhãn này có ý nghĩa cụ thể như thế nào đối với họ (tất nhiên là sau khi đã nhận được sự đồng ý để hỏi).

Thoát khỏi giới hạn của “hệ nhị nguyên” để thấu hiểu “queer” và “questioning”

Tính nhị nguyên (binary) thường đề cập đến những thứ có thể được chia ra thành hai thái cực. Khi được áp dụng để nói về tính dục, nó chia tất cả thành dị tính hoặc đồng tính. Tuy nhiên, không phải ai trong chúng ta cũng nằm trong khuôn khổ trên. Đôi khi, không có một nhãn nào phù hợp để mô tả tính dục của chúng ta. Bởi vậy, một số người có thể cảm thấy bối rối hoặc nghi ngờ hoặc tin rằng xu hướng tính dục của họ không có thật.

Các nhãn “queer”, “questioning”,… được tạo ra bởi những cá nhân như vậy nhằm mô tả tính dục của họ một cách chính xác hơn. 

Vì vậy, một điều rất quan trọng mà ta cần nhớ chính là các yếu tố về tính dục (ở đây là bản dạng giới và xu hướng tính dục) nằm trên một phổ rộng. Vì vậy, cảm giác về sự hấp dẫn và các hành vi tình dục có thể khá phức tạp và không nằm trong những tiêu chuẩn thường thấy. Các đặc điểm về tính dục cũng có thể thay đổi theo thời gian.

Ví dụ về sự đa dạng tính dục trong đời sống

• Tâm (một người nữ hợp giới) đã luôn cho là mình “thẳng”. Trước giờ bạn ấy chỉ nghĩ đến việc hẹn hò với con trai. Tuy nhiên, hiện giờ bạn ấy cảm thấy rằng mình có thể đã “cảm nắng” cô đồng nghiệp của mình. Ở đây, Tâm đang “questioning” về xu hướng tính dục của mình;
• Thanh (một người nữ hợp giới) chủ yếu bị hấp dẫn bởi đàn ông. Thế nhưng, đôi khi cô ấy cũng thấy phụ nữ hấp dẫn. Hiện tại Thanh chỉ mới hẹn hò với đàn ông. Nhưng cô ấy sẵn lòng quen một người phụ nữ nếu gặp được người phù hợp;
• Tuấn (một người chuyển giới nam) bị hấp dẫn bởi mọi giới. Tuy nhiên, anh ấy thấy rằng mình thích đàn ông hơn một chút. Vì vậy, Tuấn cho rằng “song tính” không thực sự phản ánh đúng bản thân. Vì thế, Tuấn đã tự nhận mình là queer;
• Loan (một người chuyển giới nữ) chỉ bị hấp dẫn bởi phụ nữ. Cô ấy nhận mình là một người đồng tính nữ và là một người nữ queer. Dù một số nhãn truyền thống phù hợp với cô ấy hơn, Loan cảm thấy rằng tính xã hội của “queer” phù hợp với bản thân mình hơn;
• Teddy là người đa dạng giới và vô tính. Teddy hiện đang trong một mối quan hệ nghiêm túc với bạn đời Bryce của mình. Vì điều này, Teddy tự nhận mình là một phần của cộng đồng queer.

*Tên của các cá nhân được nhắc đến chỉ mang tính tượng trưng và không nhắm vào bất kì cá nhân cụ thể nào. Tên cũng đã được đổi so với tài liệu gốc để nội dung trở nên gần gũi hơn với bạn đọc Việt.

Vì sao tính dục phức tạp?

Tính dục của con người có thể rất linh hoạt, không phải luôn nằm trong một khung cố định. Có người cảm thấy thoải mái với nhãn dị tính hoặc đồng tính. Thế nhưng, cũng có người bị thu hút bởi các giới theo nhiều mức độ khác nhau. Vì thế, họ không nằm gọn trong nhãn dãn này hay nhãn dán kia.

Nhà sinh học Alfred Kinsey là người đã thực hiện một trong những nghiên cứu khoa học đầu tiên về xu hướng tính dục của con người. Ông còn phát triển một thước đo xu hướng tính dục có mức từ 0 đến 6. Trên thước đo Kinsey, những người ở mức 0 là hoàn toàn dị tính. Trái lại, những người ở mức 6 là hoàn toàn đồng tính. Tuy nhiên, có tồn tại những mức giữa 0 và 6. Ví dụ mức 2 là “Chủ yếu là dị tính nhưng có phần đồng tính”. Tương tự, mức 5 là “chủ yếu là đồng tính, phần dị tính rất nhỏ”.

Tuy vậy, thước đo Kinsey không phải là cách duy nhất để xác định xu hướng tính dục. Còn có lưới xu hướng tính dục Klein (Klein Sexual Orientation Grid), dựa vào rất nhiều những yếu tố khác nhau. Những thông tin này đều chỉ ra rằng: tính dục không mang tính nhị nguyên. Xu hướng tính dục nói riêng, và tính dục nói chung, rất phức tạp. Việc định nghĩa/xác định tính dục một cách tổng quát không hề dễ dàng.

Điều gì tác động đến tính dục?

Bạn có thể mất hàng năm trời để hiểu được xu hướng tính dục của bản thân. Xu hướng tính dục là sự thu hút về mặt tình dục/tình cảm đối với các giới. Tất cả những xu hướng tính dục đều hoàn toàn bình thường.

Các nhà khoa học chưa chắc chắn được rằng điều gì khiến cho một người là người đồng tính, song tính hay dị tính. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy có những yếu tố sinh học tồn tại trước khi ra đời đã tác động tới xu hướng tính dục của mỗi người.

Trong thực tế, người ta hoàn toàn có thể nhận định rằng mình đang “questioning” trong một thời gian dài. Ở một vài trường hợp, họ có thể xác định rằng không có nhãn nào phù hợp với mình. Mỗi người đều phải tự trả lời những câu hỏi này, dù có thể sẽ mất nhiều thời gian. Hãy yên tâm rằng vẫn còn nhiều người đang trong giai đoạn questioning. Vì vậy, những gì bạn đang trải nghiệm phổ biến hơn bạn tưởng nhiều.

Những câu hỏi thường gặp

Độ tuổi nào là phù hợp để tìm hiểu về tính dục?

Không có một độ tuổi nào là “quy chuẩn” để tìm hiểu về tính dục của mình. Ở bất kỳ thời điểm nào, ta cũng có thể thắc mắc về xu hướng tính dục/bản dạng giới của mình. Việc công nhận tính dục của ai đó là rất cần thiết, bất kể tuổi tác và cách họ nhận dạng bản thân trước đó.

Trải nghiệm, tìm hiểu chuyện tính dục ở tuổi teen liệu có bình thường?

Hoàn toàn bình thường! Rất nhiều người trải nghiệm và khám phá tính dục trong suốt cuộc đời mình. Đồng thời, rất nhiều người cũng có những thắc mắc về tính dục của họ. Dù thế nào đi nữa, thì chuyện thủ dâm bằng những thứ gắn với giới không phải lúc nào cũng có nghĩa là giới đó sẽ thu hút bạn. Về chuyện tình dục, chúng ta có thể mất nhiều năm để hiểu chúng ta thích ai và thích gì.

Nhấn vào đây để tìm hiểu thêm về tính dục.

Tưởng tượng về người cùng giới khi thủ dâm có phải là biểu hiện của đồng tính?

Không hẳn là như vậy. Đôi khi, những “tưởng tượng” phong phú như vậy có thể diễn ra, cho dù chúng ta có hứng thú với đồng tính hay không. Thời gian và sự tìm hiểu bản thân mình sẽ cho bạn câu trả lời chính xác nhất.

Thích nam và nữ thì là song tính?

Tương tự như trên: không hẳn là như vậy. Chúng ta hoàn toàn có thể bị ấn tượng bởi vẻ đẹp và tính cách bởi bất kỳ ai. Tuy nhiên, điều đó không thực sự phản ánh đúng tính dục của người đó. Xu hướng tính dục dựa trên sự hấp dẫn lâu dài và có tính nền tảng. Phân biệt được giữa sự ấn tượng và sự thu hút sẽ giải đáp câu hỏi này cho bạn.

Đột nhiên muốn hôn người đồng giới (dù bản thân là dị tính) có bình thường không?

Cảm xúc và suy nghĩ của bạn là hoàn toàn bình thường! Xu hướng tính dục chỉ đưa ra những quy chuẩn về người mà chúng ta thường cảm thấy hứng thú. Đôi khi, những nhãn dán thông thường này không hoàn toàn miêu tả đúng xu hướng của chúng ta. Con người có thể mất nhiều năm để thật sự hiểu họ là ai, họ muốn gì. Điều này là hoàn toàn bình thường!

Tìm hiểu về tính dục của bản thân khi đang hẹn hò có bình thường không?

Dĩ nhiên là có! Như đã nói ở trên, giai đoạn “questioning” có thể kéo dài rất lâu. Cảm giác bị thu hút bởi những nhóm giới khác không khiến cho chất lượng các mối quan hệ của bạn giảm sút. Thay vào đó, đây là cơ hội để bạn hiểu thêm về chính mình và dành thời gian tập trung cho bản thân. Dẫu sau này bạn có còn muốn duy trì hay cắt đứt mối quan hệ, hãy nhớ rằng bạn không hề có lỗi khi muốn thành thật với bản thân mình!

Tuy nhiên, bạn nên dành nhiều thời gian cân nhắc có nên nói cho nửa kia của mình nghe về quá trình tìm hiểu tính dục này hay không. Họ có thể thấy đau buồn hoặc có góc nhìn tiêu cực về việc này. Đồng thời, họ có thể vô tình tiết lộ tính dục của bạn cho người khác. Hãy đảm bảo rằng đối phương hiểu rằng quá trình tìm hiểu này có ý nghĩa với bạn ra sao nếu bạn đồng ý chia sẻ cho họ biết về quá trình tìm hiểu tính dục.

Một điều cần lưu ý khác: quá trình tìm hiểu tính dục không nên trở thành cái cớ để bạn tổn thương người khác. Lừa dối và xem nhẹ sức khỏe tinh thần của đối phương là những hành vi không chấp nhận được dù trong bất kỳ tính huống nào.

Người nam quan hệ qua đường hậu môn với người nữ có phải là đồng tính?

Nhiều người nam và nữ thật sự tận hưởng việc quan hệ qua đường hậu môn. Điều này không có liên hệ với xu hướng tính dục của bạn. Vì vậy, việc quan hệ bằng đường hậu môn không phải là một biểu hiện của đồng tính.

Hãy nhớ rằng, mặc dù quan hệ tình dục qua đường hậu môn không làm mang thai (trừ khi tinh trùng lọt vào trong âm đạo khi xuất tinh) quan hệ tình dục qua đường hậu môn mà không có biện pháp bảo vệ có nguy cơ cao sẽ dẫn đến lây nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục (lậu, HIV, chlamydia, giang mai, herpes, HPV, viêm gan B,…). Bạn nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn nha, bao cao su sẽ giúp giảm thiểu các nguy cơ này đó.

Nhấn vào đây để tìm hiểu về các bệnh lây truyền qua đường tình dục!

Không phải câu hỏi nào cũng đi kèm một câu trả lời rõ ràng. Chúng sẽ chỉ để lại những manh mối nhỏ cho bạn, nhưng bạn đừng vội nản lòng nhé! Bạn sẽ không phải khoác lên mình một nhãn dán nào đâu nếu bản thân cảm thấy không thoải mái hay không phù hợp. Hãy tận hưởng, trải nghiệm, và lắng nghe bản thân mình nhé! Sau bài viết này, VYA hy vọng bạn đã phần nào thấu hiểu được bản thân mình hơn, xóa bớt được những bối rối về chính mình và cảm thấy an lòng hơn nhé!

---

Tài liệu tham khảo