Đời sống tình dục của người khuyết tật: chuyện chưa kể

Các câu chuyện về nhu cầu tình dục của mỗi người đều khác biệt. Do đó, việc rập khuôn suy nghĩ của mình về câu chuyện của người khác là điều cấm kị. Cũng như đối với những người khuyết tật, về mặt thể chất hay tinh thần, luôn tồn tại vô số những quan niệm sai lầm từ xã hội áp đặt lên họ. Người khuyết tật có quan hệ tình dục được không? Xu hướng tính dục của họ có thể là gì? Khuyết tật liệu có cản trở đến tình dục?

Kiến thức không chỉ mở rộng tầm nhìn của bản thân mà còn thúc đẩy tạo ra một xã hội văn minh hiện đại, đa dạng và hòa nhập hơn. Đồng hành với Vietnam Youth Alliance trong bài viết này để được giải đáp đầy đủ những thắc mắc về đời sống tình dục của người khuyết tật nhé.

Người khuyết tật có quan hệ tình dục được không?

Phần lớn con người đều có suy nghĩ, thái độ, cảm xúc và khao khát liên quan đến tình dục. Khuyết tật thể chất hay trí tuệ không làm thay đổi tính dục, ý muốn thể hiện tình dục hay những xúc cảm tự nhiên. Trên thực tế, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khẳng định tình dục là nhu cầu cơ bản. Đó cũng là một mặt không thể bị tách rời với các khía cạnh khác của cuộc sống.

Ảnh hưởng lên người khuyết tật từ đồn đại của xã hội về chuyện tình dục

Xã hội hiện nay vẫn còn nhiều hiểu lầm không đúng sự thật. Điều đó gây khó chịu và thậm chí tổn thương cho người khuyết tật và chuyện tình dục của họ. Một số cho rằng người khuyết tật không cần tình dục hay không thể “thực sự làm tình”. Một số khác lại nghĩ người khuyết tật không nên có con,…

Nhiều người nghĩ việc quan hệ tình dục của người khuyết tật là chủ đề kiêng kị. Xã hội có xu hướng lí tưởng hóa sự “hấp dẫn tình dục”. Từ đó, bất kì ai không đạt tiêu chuẩn sẽ cảm thấy bị chối bỏ.

Thông tin về vấn đề khuyết tật và tình dục có xu hướng tập trung vào chức năng hoặc khả năng sinh sản. Những cảm xúc tự nhiên như sự hấp dẫn, ham muốn và tình yêu thường không được chú trọng. Việc này có thể gây nhiều tổn thương cho người khuyết tật.

Khi những lầm tưởng và thông tin sai lệch làm ảnh hưởng đến cuộc sống, người khuyết tật có xu hướng tránh né hoặc hạn chế quan hệ tình dục. Và khi phải đối mặt với những sự thiếu riêng tư từ người chăm sóc hay những kế hoạch trong cuộc sống, tình dục có thể là một thử thách vô cùng khó khăn với họ.

Nhìn nhận công bằng về những ảnh hưởng của khuyết tật đến quan hệ tình dục

Đối với khuyết tật về thể chất

Khuyết tật thể chất có thể dẫn đến thay đổi chức năng tình dục. Một số vấn đề cần được cân nhắc, chẳng hạn như khả năng vận động. Với những người sử dụng xe lăn, một vài tư thế quan hệ có thể không khả thi. 

Ngoài ra, người khuyết tật còn phải đối mặt với nhiều thách thức vô hình. Ví dụ, các phương pháp khơi gợi khoái cảm thông thường có thể không hiệu quả nếu đối phương bị mất cảm giác do tổn thương tủy sống. Dễ bị mất sức cũng là một yếu tố khả thi. Đau mãn tính cũng sẽ giảm khoái cảm tình dục, và việc cụt chi dễ dẫn đến thiếu tự tin và chủ động trong quan hệ tình dục.

Đối với khuyết tật về tâm thần

Các khuyết tật về não và tâm lý, tâm thần có thể gây ảnh hưởng đến ham muốn và sự kích thích tình dục của người khuyết tật. Một vài tình trạng khuyết tật tâm thần như bệnh múa giật Hungtington hoặc thương tổn dẫn đến sang chấn thần kinh có thể ảnh hưởng đến cách suy nghĩ một cách hợp lý. Tổn thương hệ lưới hoạt hóa thần kinh (reticular activating system) tại cầu não và não giữa có thể khiến cho việc kích thích tình dục mất nhiều thời gian hơn. Tương tự, tổn thương thùy trước có thể dẫn đến suy giảm về ý thức, dẫn đến sự rối loạn về nhận thức và hành vi. Những tổn thương não bộ gián tiếp có thể dẫn đến sự thay đổi về chức năng nội tiết, như suy tuyến yên sau chấn thương.

Người khiếm khuyết năng lực học tập có thể gặp khó khăn trong việc tìm hiểu và định hình các khía cạnh tình dục của bản thân. Nguyên nhân của tình trạng này có thể bao gồm khó khăn trong việc tiếp thu. Ngoài ra, đây cũng có thể bắt nguồn từ sự bảo bọc quá mức của gia đình. Gia đình và người thân có thể sẽ cảm thấy không thoải mái khi trẻ khuyết tật bắt đầu tìm những hành vi tình dục vì lo sợ trẻ có thể bị lợi dụng, thiếu hiểu biết về tình dục, hoặc chỉ đơn giản là không chấp nhận nhu cầu tình dục của trẻ.

Sự thấu hiểu là chìa khóa để giúp đỡ người khuyết tật

Những điều trên thường ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh cá nhân và lòng tự trọng của người khuyết tật. Thế nhưng chúng ta phải hiểu rằng, với tất cả dạng khuyết tật, mối quan hệ và sự thỏa mãn tình dục đều khả thi. Vấn đề khuyết tật cần được xem xét một cách thẳng thắn, rộng lượng và có sự thông cảm khi hai người đang cân nhắc việc quan hệ.

Trong tình dục, khuyết tật chỉ là hạn chế

Một số tư thế có thể bất khả thi. Vì thế, sự sáng tạo và linh hoạt trong lúc quan hệ là cần thiết. Giao tiếp trung thực và cởi mở là điều quan trọng trong bất kì mối quan hệ nào. Hãy thử trò chuyện với đối phương về: thời điểm, nguyện vọng, mong muốn hay phương pháp tăng khoái cảm. Sự giận dữ, sợ hãi, nản lòng và cảm giác thiếu hụt cũng cần được trao đổi và chia sẻ.

Bác sĩ có thể tư vấn về tình huống đặc biệt của bạn – ví dụ như tư vấn tình cảm, giới thiệu thiết bị/dụng cụ/ phương pháp hỗ trợ cơ thể khi quan hệ,…

Có nhiều cách tiếp cận tình dục để bản thân và đối tác được thỏa mãn. Nhưng khi cảm thấy tình trạng sức khỏe không cho phép, bạn nên trao đổi với (đối phương) và chuyên gia y tế.

Lựa chọn cho người khuyết tật để tận hưởng quan hệ tình dục

Người khuyết tật có thể trải nghiệm hoạt động tình dục bình thường bằng nhiều cách khác nhau. Một sốphương pháp bao gồm thay đổi tư thế. Tình dục không thâm nhập như sờ, hôn, mơn trớn hoặc khẩu giao cũng có thể là một phương pháp. Đừng lo về việc không thể phục hồi “cảm giác” ở các bộ phận bị ảnh hưởng bởi khuyết tật. Vẫn có những kỹ thuật khác nhau bạn có thể sử dụng để tăng khoái cảm.

Hãy dành thời gian để khám phá các bộ phận khác nhau trên cơ thể. Dùng tay và thử nghiệm các kiểu mơn trớn khác nhau, chẳng hạn như vuốt ve, nắn và bóp. Học cách dùng miệng để hôn, mút hoặc ngậm. Hãy thử các phương pháp kích thích tình dục khác nhau trên da. Một vài ví dụ bao gồm: kem dưỡng, dầu bôi trơn, bột, lông vũ, lụa hoặc máy rung. Hãy tập trung kích thích một khu vực cụ thể mà chưa cần tính tới việc giao hợp. Những hành động này làm chú ý tới sự thân mật và khoái cảm, thay vì kĩ năng và cực khoái.

Điều quan trọng là phải có sự giao tiếp với nhau. Đồng thời nhớ rằng giao hợp chỉ là một phần nhỏ của sự thân mật tình dục. Các cặp đôi khuyết tật hoàn toàn có thể khám phá ra nhiều cách để thỏa mãn lẫn nhau. 

Đọc thêm: Các bài viết về tình dục an toàn.

Sau đây là một số mẹo giúp quan hệ tình dục tốt hơn

• Bạn nên thoải mái với hoạt động tình dục trong khả năng sinh lý, đem đến sự dễ chịu và được đồng thuận. Bạn nên ưu tiên việc tìm vị trí thoải mái. Sử dụng gối để giảm áp lực lên các vùng nhạy cảm;
• Dùng chất bôi trơn gốc nước để giải quyết các vấn đề bôi trơn. Không sử dụng sáp dưỡng vì có thể gây nhiễm trùng;
• Có thể để một ống thông tĩnh mạch trung tâm trong khi giao hợp. Miễn là nó được dán vào bụng hoặc đùi trong để tránh lọt ra ngoài;
• Co thắt, cứng cơ có thể được kiểm soát bằng thuốc;
• Có thể bù đắp cho sự giảm cảm giác vùng sinh dục với máy rung;
• Theo dõi thói quen ngủ để có thể làm tình vào thời điểm mà năng lượng của bạn ở đỉnh. Tức là cơ thể đang “sung mãn” nhất;
• Hội chứng đau cơ thường có thể được kiểm soát bằng thuốc;
• Bác sĩ có thể giúp kiểm soát những khó khăn khi cương cứng. Phương thức có thể bao gồm thuốc, bài tập, hoặc bộ phận giả;
• Người hạn chế vận động tay chân có thể sử dụng bộ phận khác trên cơ thể.

Lời khuyên

Điều quan trọng là phải sắp xếp thời gian riêng tư cho bạn và đối phương. Các bạn cần không gian riêng cùng nhau để khám phá ham muốn và chia sẻ suy nghĩ về cách thỏa mãn nhu cầu hiệu quả nhất. Việc đạt được cực khoái khi một bộ phận cơ thể bị giảm cảm giác hay khả năng vận động là khả thi. Ngoài ra, sự giải phóng tinh thần và cảm xúc là cac yếu tố quan trọng giúp đạt cực khoái.

Hãy chủ động. Các bác sĩ không được đào tạo để đưa ra lời về khuyên tình dục. Bạn nên tìm hiểu tất các vấn đề tình dục và chia sẻ chúng với bác sĩ.

Đừng quên còn có tờ rơi, sách và DVD đề cập đến cơ thể và tình dục. Bạn có thể tham khảo chúng, phối hợp với việc trò chuyện thẳng thắn về tình dục, hình tượng và cơ thể của bản thân. Bạn sẽ thấy rất hữu ích khi tìm kiếm những cách khác nhau để thể hiện cảm xúc tình dục.

Lưu ý

Phải nhớ rằng ai cũng có thể quan hệ tình dục. Sự thỏa mãn tình dục làm tăng chất lượng cuộc sống của mỗi người, kể cả người khuyết tật. Đó là một phần của quá trình phục hồi chức năng. Nó có thể không hoàn hảo trong lần đầu tiên hoặc lần thứ hai. Nhưng ở bên cạnh một người biết quan tâm lẫn nhau, không lý do gì có thể ngăn cản việc quan hệ tình dục trở thành một phần trong cuộc sống của bạn.

Câu chuyện tình dục của người khuyết tật luôn tồn tại những quan niệm sai lầm. Điều mà gây khó khăn đến đời sống của nhiều người và tổn thất tới sự đa dạng, hòa nhập của một xã hội. Quan hệ tình dục là một nhu cầu cơ bản của mọi người. Và người khuyết tật hoàn toàn có thể sử dụng vô vàn phương pháp để thỏa mãn nhu cầu cơ bản đó như bất kì ai.

VYA rất vui vì được cùng bạn trở thành mang sự lại hòa nhập hơn cho cộng đồng bằng kiến thức và sự hiểu biết!

Người thực hiện: X.T., Hieu Ho, T.N.N.

Tài liệu tham khảo