Chối bỏ song tính: Hệ lụy không nhỏ từ định kiến

Chắc hẳn xu hướng song tính (bisexual) và định nghĩa của cụm từ này đã khá quen thuộc với nhiều người. Nhưng đã bao giờ, bạn từng để ý hay chứng kiến sự chối bỏ song tính chưa? Không đơn thuần là hành vi kì thị hay phân biệt cộng đồng LGBT từ người dị tính, hành vi chối bỏ song tính còn xuất phát từ chính bên trong cộng đồng LGBT. Đúng thế, sự chối bỏ này xuất hiện nhiều và phổ biến hơn là bạn nghĩ đấy. Đôi khi, chính bạn là người trải qua hoặc đã từng có hành vi chối bỏ mà bạn không biết. Nhưng đừng lo, bài viết của Vietnam Youth Alliance sẽ giúp bạn hành xử đúng mực và né tránh hành vi độc hại này!

Sự chối bỏ song tính là gì?

Định nghĩa

“Bi erasure” (hay “bisexual erasure”) là thuật ngữ chỉ hành vi xa lánh, chối bỏ, hạ thấp hoặc phủ nhận sự tồn tại của song tính trong văn hóa, truyền thông và cả lịch sử. Hành vi này bắt nguồn từ vô số định kiến. Trong đó phổ biến nhất là quan niệm sai lầm cho rằng  “song tính không phải một xu hướng tính dục lâu dài mà chỉ là một bước đệm hoặc giai đoạn trước khi một người xác định xu hướng tính dục của bản thân”. Người song tính có thể cảm nhận rất rõ những định kiến này. Việc này rõ đến nỗi họ sẽ lưỡng lự, không tìm được bản thân mình. Thậm chí, họ cảm thấy vô hình hoặc như đã bị loại ra khỏi cộng đồng LGBT.

Kyli Rodriguez-Caryo, nhà báo và nhà giáo dục sức khoẻ người Mỹ-Latin, chia sẻ trên Bustle: “ Mặc dù người song tính chiếm 52% cộng đồng LGBT,  họ cảm thấy đôi khi mình bị tách biệt tại các lễ hội Tự hào (Pride) và các hoạt động kỷ niệm của cộng đồng. Lý do là bởi sự kỳ thị và chối bỏ hướng tới người song tính. Bi erasure là một vấn đề cực kì nghiêm trọng. Nó bị thúc đẩy bởi không chỉ bởi những người dị tính mà còn bởi những người không phải song tính thuộc cộng đồng LGBT. Việc xác định bản bản thân là một người song tính dường như dễ khiến bạn cảm thấy bản thân bị kẹt trong một thế trung dung – không đủ “cong” đối với một số người, nhưng lại không đủ “thẳng” đối với số khác.

Đọc thêm: Thế nào là Kỳ thị đồng tính?

Hậu quả về mặt tinh thần và sức khỏe

Nhận thức được những định kiến và sự chối bỏ hướng tới mình, người song tính càng dễ tổn thương. Họ trở nên ngần ngại khi tiếp cận các cơ sở cung cấp dịch vụ  y tế để điều trị bệnh. Lý do là bởi họ cảm thấy bản thân không được chào đón. Họ lo sợ bị kỳ thị, soi mói, hạ nhục. Do đó, họ thường phải đối mặt với hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng:

• Tỷ lệ mắc lo lắng, trầm cảm, các rối loạn cảm xúc cao hơn so với người dị tính và người đồng tính;
• Dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bệnh tim, ung thư hơn người dị tính;
• Ít khả năng phát hiện ung thư hơn so với người dị tính;
• Có tỷ lệ hút thuốc lá nhiều hơn so với người dị tính, đồng tính nữ và đồng tính nam.

Bạn có đang vô tình thực hiện hay chịu đựng hành vi chối bỏ song tính?

Người song tính có thể bị ngầm chối bỏ hoặc chối bỏ công khai, vô tình hoặc cố tình.

Những hành vi cố ý

Hình thức phổ biến của chối bỏ song tính là bị gọi là “bê đê”, “bóng” bởi người dị tính. Tuy nhiên trong mắt bộ phận, họbị xem là “không đủ cong”. Trên phương tiện truyền thông đại chúng, song tính đã bị hạ thấp một cách tiêu cực:

Đưa ra phát ngôn nhạy cảm

• “Là người song tính, bạn có gấp đôi cơ hội để hẹn hò vào mỗi tối thứ Bảy” – Woody Allen.

Khiêu dâm hoá nhân vật song tính

• Hình tượng nhân vật trong bài hát “I Kissed a Girl” – Katy Perry;
• Nhân vật Megan Fox thủ vai trong phim Jennifer’s Body.

Mặc định người song tính là bạn đời không đáng tin và thiếu chung thủy

• Nhân vật Piper Chapman (Orange Is the New Black);
• Nhân vật Oberyn Martell (Game of Thrones).

Trong văn hoá đại chúng, người song tính nữ thường bị coi là những người thèm khát sự chú ý. Họ thậm chí được khắc hoạ sao cho thoả mãn được ảo mộng tình dục của người nam dị tính. Trong khi đó, người song tính nam lại bị tô vẽ thành những người còn đang “bối rối”, “nhầm lẫn”. Thậm chí còn có ý kiến rằng họ quá sợ hãi để công khai mình là “đồng tính hoàn toàn”. Sự hiện diện người song tính phi nhị nguyên giới gần như vô hình trong văn hoá đại chúng. Thậm chí, họ bị cho là nói dối về xu hướng tính dục của mình để tỏ vẻ “khác biệt”. Không chỉ vậy, người toàn tính cũng phải trải qua tình cảnh tương tự.

Những biểu hiện vô ý

Kimia Etamadi, tác giả của trang web nổi tiếng bi.org, từng chia sẻ như sau trong “Bi Erasure and Biphobia: Two Sides of the Same Coin”: “Tôi từng đọc một bài tiểu luận của một nhà lý luận học nổi tiếng trong lĩnh vực Tính dục học. Trong đó đề cập đến việc các tác giả là người đồng tính sáng tác nên văn học queer. Tôi liền băn khoăn: còn những tác giả là người song tính, chuyển giới thì sao? Khi không nhắc tới các tác giả song tính và chuyển giới, tiểu luận này đã ngầm loại bỏ chữ B & T khỏi cụm LGBT. Điều đó khiến người song tính như tôi cảm thấy không được chào đón.”

Ngay cả bạn bè, cha mẹ, những người thân thích cũng có thể vô tình góp phần nối dài sự chối bỏ người song tính. Họ đôi khi áp đặt xu hướng tình dục (ở đây là đồng tính và dị tính), dựa trên phỏng đoán không chính xác, lên người song tính. Khi thấy con mình thường chọn đối tác là người cùng/khác giới, cha mẹ hay lầm tưởng rằng con mình chỉ có thể là đồng tính/dị tính. Họ không nghĩ hoặc quên rằng “song tính” (hoặc toàn tính) là trường hợp có thể xảy ra.

Đối với những người song tính chuyển giới/ phi nhị nguyên giới, danh tính của họ còn bị phủ nhận. Vì nó nằm ngoài suy nghĩ nhị nguyên về giới và tính dục. Do đó, họ gặp nhiều khó khăn khi muốn nhận được sự hỗ trợ từ các cơ sở dịch vụ y tế.

Định kiến dẫn đến hành vi chối bỏ song tính

Những nhận định trên gây ảnh hưởng nhất định đối với người song tính. Họ cũng mong muốn có được sự công nhận. Hơn nữa là họ không muốn ép bản thân phải ẩn mình và im lặng.

Người song tính còn bị cho rằng họ là những đối tác tệ hại trong các mối quan hệ. Chỉ vì có hấp dẫn về mặt tình cảm, tình dục với nhiều hơn một giới duy nhất, họ nhanh chóng bị gán cho mác “tham lam”, “thiếu quyết đoán”. Người ngoài cứ thế tạo một bức tranh biếm hoạ về người song tính, Họ bôi vẽ thêm vào đó những hiểu biết sai lệch của mình. Cuối cùng, hậu quả là người song tính bị đánh đồng với những kẻ lăng nhăng, thích lợi dụng tình cảm người khác. Đây hoàn toàn là nhận định sai trái và cần được dừng lại.

Ngoài ra, khi nghe được một số câu chuyện về việc có những người “trước song tính” sau xác định lại là “đồng tính”, vô số người lầm rằng song tính chỉ là một “bước đệm” cho xu hướng tính dục “thực sự” của một người. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng, việc con người khám phá, đánh giá lại tính dục của bản thân tại nhiều thời điểm khác nhau trong cuộc sống là điều hoàn toàn bình thường. Bởi vậy, việc một người thay đổi nhãn từ song tính sang đồng tính là hoàn toàn bình thường. Nó không hề phủ định sự tồn tại của song tính mà chỉ nói lên được độ thấu hiểu sâu sắc và rõ ràng hơn của cá nhân đó với con người mình.

Đấu tranh chống chối bỏ song tính trong cộng đồng LGBT

Cộng đồng LGBT không nên thờ ơ với vấn nạn chối bỏ này bởi chúng thực sự nguy hiểm. Nếu bạn phớt lờ và cho rằng song tính chỉ là một giai đoạn, hay họ thích gây sự chú ý hoặc “ông ăn chả, bà ăn nem” thì cũng sẽ trở thành kẻ đồng phạm, tiếp tay cho sự huỷ hoại của rất nhiều cá nhân khác nhau.  Người song tính luôn là một phần không tách rời của cộng đồng LGBT. Họ trải qua khó khăn tương tự và luôn cùng đầu tranh giành quyền lợi cho cộng đồng.

Vì vậy, từ bây giờ, hãy cùng nhau nhận thức rõ các vấn đề về sức khỏe, sự phân biệt đối xử, kỳ thị mà người song tính vẫn phải đối mặt. Từ đó, chúng ta có thể loại bỏ sự chối bỏ song tính trong tương lai không xa.

Đúng vậy! Sự chối bỏ song tính đôi khi đến từ suy nghĩ và hành động “không đáng kể”. Tuy nhiên, chúng lại để lại những hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Hãy nhớ bất kể hành động, suy nghĩ nào đều có thể ảnh hưởng đến mọi người và xã hội. VYA rất mong qua bài viết này, bạn có thể học hỏi thêm kiến thức để phát triển bản thân hoàn thiện hơn trong hành động, lời nói và cách đối xử với mọi người nhé.

Xem thêm các bài viết của VYA về tính dục tại đây!

Người thực hiện: Lê Khánh Tú, Hieu Ho, T.N.N.

Tài liệu tham khảo